خزيدي چرا خاطر تیز من نترسیدي از تیغ خون ریز من

“Liberalitatem vide regis istius indigi!

Eloquitor; & à verbis veritatis munus debitum pete. “ Non probum est veritatem celare, “ Et fidem abjectis sordibus spargere. “ Res quævis vilissima melior eft tali rege,

Qui nec pietatem, nec mores, nec religionem habeat; “ Intellectus non eft regi Mahmud, “ Video enim animam ejus à beneficentiâ aversam. « * Servi filius ad opus ingenuum nequit perduci, “ Licèt pater fit multorum principum;

Caput improborum hominum efferre, « Perinde est ac pulvere oculos aspergere; “ Aut suum filum incurvare, « Aut colubrum in sinu alere. “ Arborem, quæ eft naturâ amara, “ Si in hortum paradis transferas; “Si à ripâ æternitatis, aquationis tempore, “ Radicem ejus melle spargas, & puris favis “ Naturam suam poftremò oftendet, « Et fructûs oinninò afferet acerbos.

Quòd si ovum cornicis, ex tenebris formatæ, “ Ponas sub pavone horti cælestis, “ Et tunc, cùm ex ovo prodeat pullus, “Si præbeas illi grana ficâs divinæ, “ Si des illi aquam ex fonte Salsebil, “ Si demùm ovum halitu fuo afflet Gabriel, “ Tamen cornicis ovum cornicem proferet, “ Et irritum faciet pavonis cælestis laborem.

* Fuit Sebečtighin, Mahmudi pater, servus Alpteghini, qui, fub regno Na Sumani, exercitui Persico præfuit.

"Quòd fi viperam de viâ capias,
"Et inter rofas eam facias requiefcere,
"Si agas quodcunque animæ ejus placeat,
"Si potum ei ex immortalitatis fonte præbeas,
"Non erit propter hanc curam amica tibi,
"Sed veneno te tandem afflabit.

"Quòd fi noctuæ pullum capiat horti cuftos,
"Et à folitudine in hortum ferat,
"Sedemque ejus noctu faciat rofæe fruticem,
"Et manè torum ejus reddat hyacinthum,
"Simul ac dies pennas fuas explicaverit,
"In folitudinis angulum avolabit.
"Non inane redditur Vatis nostri dictum,'
"Unamquamque rem ad fuam naturam redire.
"Si per officinam ambari venditorum tranfeas,
"Ambari odorem veftis tua retinebit.

"Si tranfeas per fabriferrarii officinam, "Præter nigrorem nihil reperies.

"Mirum non eft, à pravis ingeniis prodire pravitatem:

"Noctis nigredinem non licet exfecare.

"A viri improbi filio nihil probi sperate, thiops lavatu non fit candidior.

"Nam

"O rerum omnium dominator, fi purà fuiffes indole, "In illâ doctrinæ viâ effes liberalis,

"Audires ejufmodi effe poefeös dignitatem,

"Secundum regum mores, veterefque confuetudines; "Non ita fortunas meas corrumperes,

"Alio modo opus meum afpiceres.

"O, rex Mahmud, arcium expugnator,

"Si me non timeas, at Deum time.

"L

Quare acre meum ingenium excitâsti ? "Annon gladium meum fanguineum metuis?"

CAPUT XVIII.

الصفات

SIVE

De Defcriptionibus.

RELIQUUM eft, ut de naturæ defcriptioni bus loquar; quo in genere, cùm omnes venuftiores poctæ, tum præcipuè florent Afiatici. Picturam ac poefin quafi forores effe perfpicuum eft; & mirum eft quantum fe mutuò juvent atque illuftrent.

Notum eft Timanthem, cùm Iphigenia immolationem pingeret, & Græcos aftantes mœftiffimos feciffet, Agamemnonis faciem pallio obvolviffe; proptereà quòd incredibilem patris dolorem nullis coloribus poffet imitari. Quod infigne artificium ex verfibus illis Euripideis videtur fumpfiffe,

——ὡς δ ̓ ἐσειδεν ̓Αγαμεμνων ἀνα
Ἐπι σφαγήν τειχεσαν εἰς ἀλαξε κόρην,
Υπεςέναξε, κάμπαλιν τρεψας καζα
Δάκρυα προηγεν, ὀμμάτων πέπλον προθεις.
Cujus rei alia funt exempla quamplurima.

Sed in reliquis poematum generibus modica eft inter pictores ac poetas cognatio, in hac, de quâ nunc loquor, funt valdè finitimi; nam poeta, cùm naturæ proprietates defcribat, lectiffimam quafi picturam ante oculos lectoris ponit: cujus rei exempla quædam fubjiciam. Quòd fi omnes rerum naturalium defcriptiones, quarum ex variis poctis fatis amplam comparavi fupellectilem, hoc loco velim exponere, abfurdè fanè faciam, & contra inftituti mci rationem. Sed nequeo à me impetrare, quin unam atque alteram ex Græcis quibufdam fcriptoribus defcriptionem apponam; coque libentiis quòd rariores fint, δε admodum pulchræ.

Quàm jucunda eft pictura, quâ nympharum lusus in Oeneo defcribit * Chæremon, tragicorum longè venuftiffimus!

Εκειτο γαρ ἡ μὲν λευκον εἰς σεληνόφως
Φαίνεσα μαςον, λελυμένης ἐπωμίδα,
Της δ' αὖ χορεία λόγονα την αξιζεξαν
αύ
Ἐλυσε· γυμνης δ' αίθες ο θεαμασιν
Ζωσαν γραφήν ἐφαινε χρωμα δ' όμμασι
Λευκον μέλαινας ἔργον ανταύγει σκιας
Αλλη δ' ἐγυμνε καλλιχείρας ώλενας,
Αλλη προσαμπεχεσα θηλυν αὐχεια.
Ἡ δ ̓ ἐκραγέντων χλανίδων ὑπο πίχας
Εβαινε μήζον, καξεπεσφραγίζετο
Ώρας γελωσης χωρίς ἐλπίδων ἔρως,
Ὑπίωμεναι δ' ἐπιτῖον ἐλενίων ἐπι,

Ἰων τε μελανοφυλλα συζκλωσαι πίεζα,
Κροκον θ ̓ ὁς ἡλιαδες εἰς ὑφάσματα
* Πεπλων ίεις εἴδωλον ἐξομοργνυται.

Quos versûs eleganter, ut femper, convertit Grotius, eam fibi vindicans in trimetris licentiam, quam Nævius, Accius, & veteres tragici fumpferunt:

Alia jacebat candidas papillulas
Oftendens lunæ, retrojecto pallio:
Alii chorea lævum nudârat latus,
Nudum fideribus exhibens fpectaculum,
Viventem effigiem. Lacteus vifu color
Contra certabat umbris nigricantibus:
Monftrabat ulnas alia, & formofas manûs:
Alia obtegebat tenera colli volumina :
Alia difrupto tenuis interulæ finu

Femur oftendebat; arridente gratiâ

Mihi fe imprimebat, fpem non adducens, Amor.
Et jam volvuntur lapfabundæ per inulas,
Jam nigricolores violas populantes legunt,
Crocique florem, qui purpureis fupparis
Injectus rutilum folis imitatur jubar.

Idem in Alphefibæá humanam pulchritudinem defcribit pulcherrimè:

Και σώματος μεν ὄψις ἐξευγαζετα
Στιλβωσα λευκῳ χρωματι διαπρεπής,

Duo, qui fequuntur, versûs,

Περσης δε θαλερος ευτραφεις ἀμαρακά
Δειμώσι μαλακοις ἐξέτεινεν αυχενα,

ad hanc Nympharum defcriptionem pertinere non arbitror; fed ad illam, de qua loquitur Athenæus, cùm dicit Charemona in defcri bendis floribus multum effe & copiofum.