CYWYDD HENAINT.1

Cwyno r ydwyf rhag henaint
Cwyn hir gan ddryghin a haint
[P. 45.] Cwyno anwyd cyn ennyd
Colles y gwres ar gwryd2
Gwden anwydog ydwyf
Gwedy r nerth gwywa dyn wyf
Ni ddychon yn nydd achwyn
Y nhraed erfyniaed fy nwyn
Mor weigion ar fawnogwydd
Yn falciog iawn fal cyw gwydd
Sathr maeth yfywaeth yw r mau
Sengi r wyf ar ddrws angau
Godech fal y llygoden

Gaeth oedd dan droed y gath hen

Troi a fefyll tra fafwy

Tan grafangeur angeur wy

Profiad cadarn fydd arnaf

Pedr ni wn pa dro wnaf
Mae rhyw ddydd y mae rhaid
Ymwahanu am henaid

Duw tad holl fyd ydwyt ti

Dwfn dwfn yr wy' 'n d'ofni

Gwneuthur pob drwg a wnaethum

Gwas ynfyd o febyd fum

Pechais er yn fab bychan

Pand tost haeddu poeneu tan

[P. 46.] Rhoed im bwll rhaid im bellach

Ryngu bodd yr angeu bach

1 "Cywydd to Old Age."

2 The y altered from an i in different ink, probably by I, ab D., who had previously underdotted the y.

Soniwy hir y fynn hwyr wyf
Siefus addefus ydd wyf

Ac edrych rhof ag adref

A galw ei nawdd am gael nef.

Ni wn i pwy a'i cant.1

CYWYDD AFIECHYD A THRYCHNI.2

Gwae a fwrio goel ofer was
Bryd ar y byd bradwr bas
A fo doeth a chyfoethawg
Gwych a rhydd ac jach i rhawg
Be beiddiem bawb ei addef
Byrr jawn fydd ei bara ef

Tra fum i mewn tyrfau mawr
Was ynfyd ifange fonfawr

Ebrwydd ehyd rwydd hoywdrum
A chryf iawn yn chware fum
A heddiw n glaf anafus

Yn unlle n rhwym yn llawn rhus

Ni chredir nichi3 r ydwyf

Y rhodia i mwy rhy druan wyf
Dig wyf ar ol mabolaeth

A'i hybu 'dd wyf heibio ydd aeth

[P. 47.] Fal gelyn noeth Cyfoeth Cof
Ei enwi tra fu ynof

Llyna ydd wyf yn llonyddach
Fod ynof f 'enaid yn iach
Duw a ranodd drueni

Cur yw a phoen i m Corph i

1 "I do not know who sang this."
2.46 Cywydd on Ill-Health and Misfortune."
3 Nychu, pining away.

Megis anrheg o bregeth
Wyfir byd ofer o beth
Un llun yw hwn a henaint
Yn ful gan ofal a haint
Ysceirieu yn yscyrion

Y fydd i m ffydd yn ddwy ffon
Yfgwyddeu anof geddig

A charph heb na lliw na rhig
Gleinieu fy nghefn a drefnwyd
Yn gerig Craig neu gorc rhwyd
Rhyfedd yw r ais a u rhifo
Fal Cron-glwyd lle tynwyd to
Fal ffyftieu gieu gwywon

Yw r ddwy fraich ar y ddwy fronn
A r dwylaw Cyn Mai deiliog
Mal delweu Cigweinieu Cog
Yn brudd y grudd ac yn grych
Mal gwydr amlwg yn edrych

[P. 48.] Am llugeid ymhell eigiawn
I m pen aeth ond poen iawn
Crynedig i m Croen ydwyf
Cryniad deilen aeth nen wyf
Gwr oerach nag Eryri

A Berwyn wyf i m barn i
Ni thyn na chlydwr na than
Na dillad f'anwyd allan
Mair fyw enwog d'wysoges
Y mor a r tir mawr a r tes
Meddig lles ydwyd Iesu

I th fardd mwyaf gobaith fu
Iesu fal y dewifwyf
Arch o ryn ac erchi r wyf
Os jechyd gennyd a gaf
I m enaid y dymynaf

Cymmod Cyn bod mewn bedd
I m Cymmwys am bob Camwedd
Er dy loes wrth dy groefaw

A gwaed dy draed Un Duw draw
Dwg fi i le digerydd

Fy enaid wrth fy rhaid yn rhydd

I th law naf a th oleuni

I th weled Duw a th wlad di.

IEUAN BRYDYDD HIR.

(To be continued.)

ANCIENT WELSH WORDS.

BY T. W. HANCOCK.

THE Vocabulary here following makes four lists or collections in the Additional Manuscripts in the British Museum, namely, Nos. (1.) 14,936, fo. 8b; (2.) 15,003, fo. 41; (3.) 14,935, fo. 29b; (4.) 15,067, fo. 152. The lists are headed severally thus: (1.) “ Llyma Enwau hen Gymraeg a'r Enwau heddyw arnynt fel y canlyn. From an old MS." (2.) "Ancient Welsh Words from a MS. at Havod", in Iolo Morganwg's handwriting. (3.)" Llyma eiriau o hen gymraeg -0 lyfr Wm. Jones, Esq., elwir Casgliad Didrefn." (4.) "Collections out of an old manuscript in ye possession of Mr. Wilkins of Llanvair, Glamorg, written by Meurick Davydd o Vorganwg, 1580.”

Some of these words have got into the Welsh-English Dictionaries, but not all. They are of sufficient interest, as an ancient collection, to warrant the printing them as a whole. A few of the explanations themselves need to be made more clear, and some seem to have got into the wrong column by hasty transcription. They have no orderly alphabetical arrangement in the manuscripts, but are set down in great disorder. There exists among the Hengwrt MSS. at Peniarth a similar collection of these words. But there is a better and longer Vocabulary, making a very complete Dictionary of Welsh words with Welsh equivalents, in Vesp. E. ix (Cott.); yet that collection omits a good many of the older ones here given. It is a MS. of the seventeenth century, and is very neatly written.