Page images
PDF
EPUB

Fo. 154b, l. 1, gorffowyffa6d oy holl weithredoed. For "gorphwys o❞ we have now "gorphwys oddiwrth"; e.g., Duw . . . a orph

wysodd ar y seithfedd dydd oddiwrth ei holl waith (Gen. ii, 2).

1. 4, hyt pan gyuotto: hyt pan, used here of time, is also used to denote (2) result,-e.g., 153b, 1. 11, hyt pan vethont; 154b, l. 10, hyt pan bericlont.

ll. 13, 14, ny wil, otherwise written ny wyl = mod. ni wel, fut. 3rd sing. of gweled.

Fo. 155, 1. 1, y gobeitha6: y is doubtless for ÿ = yn.

1. 7, bl6ynyded in mod, orthography blwynydd-edd. Blwy nydd, if a genuine form, is by metathesis from blwyddyn. The forms in use are blwydd, pl. -i, blwyddyn (Ir. bliadhan, both pointing to an earlier *blēdan) having no plural, and blynedd (by metathesis from *bledan), pl. blynyddoedd.

1. 10, lawuaeth, i.e., lawfaeth) from llaw and maeth), handnourished, is now most commonly used in the expression, oen llawaeth, a pet lamb. Here it seems to signify what later theological writers call plant mabwysiedig, adopted children.

1. 13, my6n is still the coll. form in S. W.

[ocr errors]

Fo. 155b, 1. 6, oe rybudya6 mod, i'w rhybuddio.

1. 7, ful a g6yl is now used to express the constant or frequent recurrence of anything: Mae e' yma sul a gwyl, He is here constantly. Sometimes the expression is strengthened by the addition of a gwaith, which supplies the much-loved alliteration: sul a gwyl a gwaith = Sunday, holiday, and workday, i.e., all days.

Antyoys. Mr. Gwenogvryn Evans has pointed out to me that the passage in Geoffrey of Monmouth, lib. iv, 8, 15, Eodem tempore Petrus Apostolus Antiochenam ecclesiam fundavit, is rendered in the version contained in Shirburn MS. 113, C. 18 (p. 82, 11. 24, 25), Ar en er amfer h6nn6 e dechrewys pedyr eboftyl en kyntaf goffot y kadeyr en er antyoets. In the Myvyrian it is Antioces. This may have been written erroneously antioecs, and the c afterwards misread t, so as to give Antioets or Antyoets, of which Antyoys would be the regular softened form.

Fo. 155b, 1. 8, myn, Ir. mionn, an oath, has sunk from a noun to a simple preposition. It is still occasionally heard from the mouths of those whom Elis Wyn calls meistriaid y gelfyddyd foneddigaidd o regu, masters of the gentlemanly art of swearing. The "masters" of a past generation used it as fluently as Bishop Peter does here.

Dyd ful, duw ful, has been rendered uniformly by "Sunday", its exact equivalent; yet the phrases dyd fanteid ful, and dyd arbennic ful, would, but for the difference of association, be more naturally rendered, "the holy (the solemn) Sabbath Day."

SELECTION OF WELSH POETRY, BY

IAGO AB DEWI.

(Continued.)

CYFFES IOLO GOCH.1

Crair Cred Ced Cynnydd, Creawdwr llu bedydd
Crift fab Duw ddofydd, Cyn dydd diwedd
Can's na wn pa bryd, pa awr pa ennyd
I'm dugi o'r byd, ddiwyd ddiwedd.

Arglwydd dad mab mawr, eurglo nef a llawr
[P. 25.] Erglyw fi bob awr gwawr gwirionedd
I ti Cyffefaf, ac yr addefaf

Cyd ydwyd bennaf, naf tangnefedd.

A bechais yn llwyr, a phob rhyw fynwyr
Rhwng llawr ac awyr, llwyr argywedd

Saith brif wyd bechawd, rhyfyg a medd-dawd
Chwant Cnawd Cas geudawd, Cadarn chwerwedd

Methiant glothineb, nwyf a godineb

Methineb Cudeb, Cadw fu falwedd

Balchder feguryd, torri diofryd

Cymryd bwyd am mhryd, amryw faswedd

Goganu tybiaw, dyscu dymunaw

Llidiaw a digiaw, dygn wythlonedd
Colli pregetheu, ac offereneu
Meddwi y sulieu, moddeu falwedd

1 The Prayer (or Confession) of Iolo Goch.

Gair meddwl anghred Cam olwg Cam gerdded
Gweithred anwared, gwth anwiredd
Cyhuddo gwirion, a chamddych 'mygion
Honni traws holion, hylithr daeredd

Gochel maddeuaint, digio rhag hirhaint
[P. 26.] Sathru nodd-dir fainct, braint brenhinedd
Tyngu anudoneu, ar wyrthfawr greirieu
Credu heb ameu, geirieu gwyredd

Trais twyll brad Cynen, murn lledrad absen

Llid a chenfigen, rhenn1 pob rhinwedd

Gwyg Cynwys glwys glyw, gwar mawr meirw a byw

Gwirion dad rhad ryw, llyw llaweroedd

Dy rad a geisiaf dy nerth a archaf

Dy nawdd a alwaf naf nefol wledd

Rhag Cwn dieflig rhag hun2 wenwynig

Rhag Cynnen dremig, dig digofedd

Rhag drwg mwg migwern, rhag gwaith Caith Cethern
Drewiant Cyrn Uffern, affeith ddygnwedd

Rhag trais tragwyddawl, tan trwch Callestrawl
Tanawl Uffernawl, ffyrnig dachwedd

Rhag tanllyd fybwll, tanllwyth fflam gymmwll
Tinllwch trwch trydwll, trydar lofcedd
Rhag Uffern boeneu, a i phoethion beirieu
Cadwyneu rhwymeu, dreigieu drygwedd

Rhag llith llwytheu blin, llys Uffern fegin

[P. 27.] Llin Adda fyddin gerwyn gyredd

Rhag poen arythr gar, poeth ferw tân llachar
Pwll fyddar daiar, dygn oer fignedd3

1 Underscored by a dotted line in MS.

2 Similarly underscored.

3 The members of this and the following stanza are in different arrangement and order in some other copies.

Rhag pwll farn pyllfa, a i gwaitheu gwaetha
Uffern lin Adda, trymma tremwedd
Brenhinawl fab Mair, breiniawl deugrair
Brenin nef i th wnair gair gorfoledd

Ti a faddeuaift, teg y meddyliaist
Y dydd i n prynaift, ar bren Crogwedd
Dy boen a th alaeth, a th ferthyrolaeth
Rhai ai gwnaeth, arfaeth, ar fawr drofedd

Wrth hynny Arglwydd, Cadarn didramcwydd
Cedrwydd Cyfarwydd, Cof oferedd

Duw ddofydd maddeu, fy holl bechodeu
Am dwyn i th ddeheu, oleu loyw wledd

Fal y maddeuwyf, a wnaethpwyd trwy nwyf
Ar fy ngnawd o glwyf glew ddigllonedd
O drais o golled, o gawdd o godded
Ac o bob gweithred, Curied Caredd

A th ddehau ddewin, y bwyf gynnefin

[P. 28.] Cyn rhwyn daiarin, erwin orwedd

Lle mae llu difrad, ar lawr llethr gwenwlad
Lle mae goleuad rhod anrhydedd.

Lle mae digryfwch a phob rhyw degwch
Lle mae dedwyddwch, teilwng rhyfedd
Lle mae Cywirdeb, lle mae diweirdeb
Lle dibechodeb, lle da buchedd

Lle mae gorphywys, Uwch law paradwys
Lle mae mirein lwys lle mae mawredd
Lle mae nefolion lluaws Urddolion

Lluoedd angylion gwirion gwaredd

« PreviousContinue »