vocant, & quem in omnes ferè Europæ linguas redditum habemus. In eo fummam gravitatem & fapientiam non defidero; fed prorfùs ei deeffe videtur poeticus ille flos & color: quod ex interpretatione fidâ docti cujusdam Arabis intelligi potest, quâ nihil exilius, nihil preffius, nihil à poesi magis alienum. Pofteà verò Perficus interpres, & deinde Turcicus, mirificos addebant cincinnos, ut ita loquar, & pigmentorum colores.

Tartarorum etiam poetæ, post receptam apud eos Mohammedis reli→ gfonem, linguis utuntur Arabicâ & Perficâ ; nec dubito quin fit illis excelsum ac vehemens ingenium, licet paullo horridius: quod perspici poteft ex duobus illis in libro Zafar nama verfibus, quibus invictus ille Tartariæ rex, Timurus, milites fuos ad acriter dimicandum dicitur in cendiffe:

بزم مردان عرصه رزمست و عشرت داد و کیر باده خون دشمن و جام دمادم تیغ و تیر

hoc eft að verbum, Locus compotationis fortium virorum eft belli campus lætitiæ autem cantus, pugnantium clamores; vinum, fanguis hoftium; pro crateribus verò, gladiis ac fpiculis identidem utuntur.

Afferit porrò fcriptor graviffimus, Ibn Arabshah, “Incolas Corafmiæ * & Sogdiana pariter effe poetica deditos, fed his illos effe praeftantiores; adeò ut in urbe eorum præcipuâ, pueruli etiam in cunis delica “tiffimis vocibus & cantioni finitimis vagiant †.”

66

Armenis

28.

كم

+ Hift. Timur. pag.

واهل خوارزم كاهل سمرقند في اللطافة وافضل من اهل سمرقند في الحشبة والظرافة يتعانون المشاعرة والادب ولهم في فنون الفضل والمحاسن اشياء عجب خصوصا في معرفة الموسيقا والانغام

ويشترك

VOL. II.

Armenis quoque & Syris, non dubitari poteft, quin fui fuerint poetæ In Kircheri de Muficâ libro verfùs quidam citantur, in Armeniaco fermone, non invenufti; & ab Herbeloto laudatur Syrus nefcio quis, qui Homeri poemata dicitur patriâ linguâ elegantiffimè reddidiffe. Perpauca tamen, reor, vel in hoc vel in illo fermone extant carmina; nam, cùm Mohammedani omnes ferè Chriftianorum, in Afiá commorantium, libros combufferint, facerdotes, plùs æquo fuperftitiofi, eos tantummodò è flammis eripere voluerunt, quos ad religionem & facras difciplinas fpectare arbitrarentur t.

Idem Ethiopibus arbitror contigiffe; quorum linguam haud vereor inter Afiaticas numerare, utpote quæ fit Arabicæ fimillima, & ex Afiâ fine dubio oriunda.

Cæterùm in Ethiopum fermone pauciffima mihi videre contigit poefeos fpecimina. Sæpe à Ludolfo citatur Æthiopicum poema de Faftis, five, ut ipfe ait, de rerum cœleftium ac terreftrium laudatione, quod nec injucundum effe videtur, nec inelegans; &, tametfi multus fit fortaffe & nimius in miraculis denarrandis poeta, in eo tamen ardor quidam ac vis ingenii illucefcit; prætereà carmen fuum lætis iis imaginibus ornat, quibus tota ferè dictio Afiatica colluftrari folet. Versûs quofdam ex hoc poemate, Latinè adumbratos, apponam; fed literæ Æthiopicæ,

ET,

ويشترك في ذلك الخاص منهم والعام ومما هو مشهور عنهم ان الطفل في المهد منهم اذا بكي او قال آه فان ذلك يكون في

Nimis hæc funt facilia, quàm ut interprete egeant. Ultima vox eft Perfica, Muficæ propria. Vid. etiam Herbel. Bibl. Orient, pag. 1001.

Stephanus Petrus, patriarcha Antiochenus, ad Huntingdonum Italicè fcribens, hæc habet: I noftri libri fono andati tutti fatto l'acqua e fuochi, e, mancando chi feriva di nuovo, li libri antichi fono andati sempre fcemando; e non fi fon conservati per lo più, se non i libri ch'erano necessarii per il culto della fantiffima religione.

quippè

quippe minus elegantes, & vix dignæ cognitu, omitti fine difpendio

poffunt :

Nunc immitis hyems fugit,

Nec fonantibus agri
Molles rigantur imbribus.
Tu, qui pratula floribus

Suave-olentibus ornas,
Qui lucida regis fydera,
Flores fac rofeos tui
Colligamus amoris,
Fructûfque pietatis novos ;
Ac, dum per virides apis

Dulcé murmurat hortos,
Jucunda delibans thyma,
Da, fuavi mihi carmine, ut

Diligentior illâ

Laudes tuas enuntiem.

Fuit etiam Ethiops quidam, quo familiariter utebatur Ludolfus, & cui poeticum ingenium non videtur defuiffe. Scripfit is elegiam in obitum Principis Ernesti, qui puer admodùm ceffit è vitâ ; &, pulchritudinem pueri laudans, ait,

deinde copiofiùs,

Vultûs nitore vicit ille beryllon

Filo crinis erat pulchrior aureo,

Quod Indicus bombyx vomit ;
Et lunâ enituit fplendidior gena,
Cùm rara tingat nubila †.

Haud fcio an multi è poetis Græcis, qui Lyrici appellantur, inter Afiaticos non fint numerandi ; quorum alii in Afiaticis infulis, alii in ipfâ

1

Afiâ, Minori fcilicet, nati fint, & qui Arabum ac Perfarum poetis videantur effe perfimiles, non metris folùm & compofitione, fed figuris etiam, & poematum argumentis. Ideoque, tametfi in hoc libro de iis præcipuè poetis, qui vel Arabicè vel Perficè fcripferunt, inftitui differere, tamen haud alienum erit eorum poefin cum Græçâ identidem comparare, fi qua inter eas fingularis affinitas intercedere videatur.

Abundè hæc, ut puto, oftendunt quantùm Afiaticæ gentes poeticam coluerint ; quantùm verò aliis gentibus Arabes ac Persæ præstent, in iis, quæ deinceps fequentur, capitibus, fpero me uberrimè demonftraturum. Turcis etiam fua dabitur laus, fed hi Perfas nimis fervili more, ut Romani Græcos, imitantur.

Satis arbitror doctiori cuivis effe notum, Arabes ita fuiffe huic arti deditos, ut de re qualibet verfus funderent ex tempore, mediocres eos quidem plerumque, fed nonnunquam fanè pulcherrimos; quod minùs videbitur admirandum iis, qui confiderent cùm metrorum facilitatem, tùm fonorum fimilium in illorum fermone abundantiam. Hæc autem res apud illos ita frequens erat, ut plurimus etiam nunc habeant voces quibus artem verfuum fubitò componendorum fignificentt. Exempla funt innumera: unum folummodò atque alterum fubjiciam.

Primum in libri Shekerdán capite decimo-quarto narratur. Ipfius auctoris verba apponam: "Ibam, inquit poeta Almofadhal, regem Arrabid “falutatum; apud quem calathus erat rofarum plenus, & puella formosa, " erudita, poeticæ peritiffima. Ad regem itaque acceffi; dixit autem, "Fac audiam, O Mofadhal, brevem quandam rofæ fimilitudinem. Recitavi "igitur ex tempore, Similis eft puellæ genæ, quæ, dum suaviatur eam "amatoris labium, rubore fuffundi incipit.

+

ه بدیها و ارتجالا ، اقتراحا

&

&

“Tum

"Tum interpellavit puella, eodem metri genere,

“Similis eft potiùs genæ meæ, cùm me provocet Arrashidi manus ad “ dulces amoris lufús †.”·

Belliffimi videbuntur hi verfùs lectori Arabicè fcienti; & pulchræ profectò funt fimilitudines cùm poetæ tum poetria: eandem comparationem innuit, cùm de flore illo verecundiæ loquatur, venustus poeta Lycophronides, cujus verficulos (etfi Græcas fententias Latinis immifcere admodùm difpliceat) ob eximiam dulcedinem citabo:

Οὔτε παρθένων 7 χρυσοφόρων,

Οὔτε γυναικῶν βαθυκόλπων,
Καλὸν τὸ πρόσωπον,

And noruson Ext

Η γδ αἰδὼς ἄνθῷ ἐπισπείρει 7.

Alterum hujus rei exemplum in libro quodam incerti auctoris me legiffe memini. "Formofam ac doctam adolescentulam quidam è poetis

f قال المفضل دخلت علي الرشيد وبين يديه طبق ورد وعنده جارية مليحة اديبة شاعرة وقد اهديت اليه فقال يا مفضل قل في هذا الورد شياً يشبهه فقلت

فقالت الجارية

گانه خد المحبوب يقبله

لم الحبيب وقد ابدا به خجلا

كانه لون خدي حين يدفعني

الغسلا
كف الرشيد لامر يوجب

فقال الرشيد تم يا مفضل اخرج فان هذة المباحثة قد هيجتنا

فقيت خرجت وارخيت الستور دونني

Vide etiam Herbel. in voce Dhobák.

Apud Athenæum lib. xiii,

، illuftri